مهریه عندالاستطاعه نوعی از مهریه می باشد که طی آن مرد تنها در شرایطی که توانایی مالی برای پرداخت مهریه را داشته باشد، مهریه را یکجا پرداخت میکند و زن حق جاب مرد را در این نوع مهریه نخواهد داشت.
مهریه عندالاستطاعه چیست
همانطور که بالا تر گفته شد مهریه انواع مختلفی دارد که متناسب با نوعی که هنگام نکاح توسط زوجین ذکر شده است قوانین و شرایط متفاوتی دارد.
بسیاری از مواقع ممکن است کلمه مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه به گوش شما خورده باشد، مهریه عندالاستطاعه نوعی از مهریه می باشد که زن برای گرفتن آن حق جلب مرد را نخواهد داشت و تنها با مراجعه به دادگاه خانواده میتواند درخواست مهریه از مرد کند.
در شرایطی که مرد توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد ابتدا درخواست خود را به دادگاه تقدیم کرده و پس از بررسی شدن اموال مرد توسط بازرسان دادگاه و اثبات عدم توانایی مالی مرد برای پرداخت مهریه مهریه تقسیط میشود.
عندالاستطاعه بودن مهریه به این معنی می باشد كه زن زمانی میتواند مهریه خودش را مطالبه كند كه استطاعت پرداخت مهریه را به عهده زوج ببیند یعنی مرد توان پرداخت مهریه را به صورت کامل داشته باشد. اگر توان پرداخت نداشته باشد زن این حق را نخواهد داشت.
گاهی افراد فکر میکنند مهریه عندالاستطاعه زندان دارد، در این خصوص باید بگوییم که چنانچه مرد از پرداخت مهریه حتی به صورت اقساطی امتناع کند توسط دادگاه بازداشت خواهد شد چرا که این کار فرار از دین مهریه عندالاستطاعه به حساب خواهد آمد و مجازات مربوط به خود را دارد.بهترین مشاوره حقوقی
شرایط مهریه عند الاستطاعه چیست؟
چنانچه نوع مهریه عندالاستطاعه باشد طبق قانون جدید مهریه عندالاستطاعه، زن در صورتی می تواند مهریه را دریافت کند که مالی به غیر از مستثنیات دین، به دادگاه و اجرای ثبت برای توقیف معرفی کند.
البته این مال می تواند منقول مانند خودرو، وجه نقد حساب بانکی و یا مال غیر منقول مثلا ملک باشد. اگر زوج کارمند باشد توقیف ۴/۱ یا ۳/۱ حقوق با توجه به فرزند داشتن او امکان پذیر خواهد بود. آنچه در مهریه عندالاستطاعه حائز اهمیت است این است که اعمال ماده ۳ قانون محکومیت های مالی یعنی همان جلب زوج وجود ندارد و دادخواست اعسار از پرداخت مهریه نیز در این مورد معنایی نخواهد داشت.
فواید مهریه عندالاستطاعه
همانطور که میدانید مهریه بر اساس اونواع فواید مخصوصو به خود را دارد، به عنوان مثال یکی از فواید مهریه از نوع عندالاستطاعه این است که مرد میتواند تنها 110 سکه از مهریه زن را پرداخت کند و همینطور زن حق جلب مرد را در این نوع مهریه نخواهد داشت.
تکلیف مهریه عندالاستطاعه در طلاق
با توجه به گفته های بالا تکلیف مهریه عندالاستطاعه در طلاق به طوری می باشد که زن ابتدا درخواست اجراگذاشتن مهریه خود را به دادگاه خانواده تقدیم می کند، پس از تقدیم درخواست به دادگاه خانواده، دادگاه وضعیت مالی مرد را مورد بررسی قرار میدهد و متناسب با توانایی مرد برای پرداخت مهریه و همینطور اموال مرد ازجمله ملک، مغازه، ماشین و … مهریه را تقسیط میکند پس پاسخ به این سوال شما که آیا مهریه عندالاستطاعه قسطی میشود “بله” خواهد بود.
چگونه مهریه عندالاستطاعه را بگیریم؟
اگر برای شما این سوال پیش آمده است که چگونه مهریه عندالاستطاعه را بگیریم باید به شما بگوییم اولین قدم در گرفتن مهریه از نوع عندالاستطاعه ارسال درخواست به دادگاه خانواده می باشد. برای بهتر و سریع تر انجام شدن روند گرفتن مهریه از نوع عندالاستطاعه پیشنهاد میکنیم حتما با یک وکیل مهریه رایگان و حرفه ای مشورت کنید.
فرق مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه چیست
با توجه به گفته های بالا فرق مهریه عندالاستطاعه و مهریه عندالمطالبه این است که در مهریه ای که از نوع عندالمطالبه باشد زن میتواند هرگاه که خواست اقدام به دریافت مهریه خود کند ولی در نوع مهریه عندالاستطاعه دادگاه متناسب با میزان توانایی مرد برای پرداخت مهریه ، مهریه را تعیین خواهد کرد.
عندالاستطاعه بودن مهریه به این معنی می باشد كه زن زمانی میتواند مهریه خودش را طلب كند و مرد را ملزم به پرداخت آن كند كه استطاعت پرداخت مهریه را به عهده زوج ببیند یعنی مرد توان پرداخت مهریه را داشته باشد که اگر توان پرداخت نداشته باشد زن این حق را ندارد که طلب مهریه کند.
در مهریه عندالاستطاعه از نظر اسلام، اگر مهریه عندالمطالبه و عندالقدره و الاستطاعه باشد، هیچ فرقی در شرع اسلام ندارد و نباید این دو مساله را هم دیگر جدا کرد و عنوان کرد که عندالمطالبه قابل پیگیری است اما عندالاستطاعه قابل پیگیری نیست. در حالی که در شرع اسلام هر دو قابل پیگیری است و هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارد.
همینطور قوانین و ضوابط مربوط به مهریه عندالاستطاعه بعد مرگ شوهر، مهریه زن بر ذمه مرد قرار دارد یعنی از بدهی های مرد محسوب و مهر زوجه بعد از فوت شوهر هم مانند دیگر دیون او از محل ترکه او پرداخت می شود.
مهریه زن پس از مرگ شوهر، هم در عقد دائم و هم در عقد موقت قابل مطالبه است و از این جهت با هم تفاوتی ندارند و تنها تفاوت آن ها در این است که اگر عقد موقت به ثبت رسمی نرسیده باشدامکان مطالبه آن از راه اجرای ثبت وجود نخواهد داشت.
مشاوره وکیل مهریه
یکی از بهترین راه ها برای بهتر انجام دادن مسیر و روند گرفتن مهریه چه از نوع عندالامطالبه چه عندالاستطاعه گرفتن مشاوره از یک وکیل حرفه ای و مسلط می باشد، وکیل مهریه میتواند شما را با قوانین جدید مهریه اشنا کرده و کارهای اداری و حقوقی مربوط به پرونده شما را سریعتر انجام دهد، با داشتن یک وکیل مسلط به قوانین جدید شانس شما برای گرفتن سریع تر مهریه خود قطعا بیشتر خواهد بود.
برای این که بتوانید عملیات طلاق را طی کنید، استخدام وکیل طلاق، ضروری نیست. ولی کمک گرفتن از یک وکیل طلاق می تواند سختی های این مسیر را بسیار کم تر کند. وکیل طلاق، کسی است که به شما در دفاع از پرونده تان کمک می کند و قوانین و مقرراتی که می توانید از آن ها کمک بگیرید را به شما یاداوری می کند.
علی رغم این که سر دفتران ازدواج در کشور ما عمدتا از صالحین و متدینین می باشند در زمان اجرای صیغه عقد نکاح و نگارش عقد نامه در خصوص عندالمطالبه یا عندالاستطاعه بودن مهریه به زوجین توضیح لازم را می دهند ولی در مواردی نادر دیده شده است که سر دفتر ازدواج که از آشنایان زوج بوده است بدون این که توضیح بدهد مهریه را در سند ازدواج عندالاستطاعه نوشته است و زوجه نیز چون اطلاعات حقوقی نداشته و یا نوشته را مطالعه نکرده صرفا امضاء کرده است.
مهریه مندرج در عقدنامه زوجین این پرونده ۳۱۴ سکه تمام بهار آزادی عندالاستطاعه بود. با مراجعه زوج به دفتر وکالت و انعقاد قرارداد و اعطای وکالت، وکیل زوج با توجه به محل اقامت زوجه؛ دادخواست تمکین به طرفیت زوجه تقدیم دادگاه می کند. شعبه ۴ حقوقی شهریار پس از ابلاغ نسخه ثانی دادخواست به خوانده جلسه رسیدگی تشکیل می دهد… وکیل خواهان (زوج) اظهار می دارد حسب سند نکاحیه شماره… مورخ… زوجین در عقد نکاح دایم یکدیگرند و از وظایف زوجه تمکین عام و خاص می باشد و بر طبق اجاره نامه ای که هم اکنون تقدیم دادگاه می گردد خانه ای جهت شروع زندگی مشترک تهیه شده است و از دادگاه تقاضای تمکین زوجه را می کند.
نمونه دادخواست مطالبه مهریه عندالاستطاعه
ریاست محترم شعبه000 دادگاه خانواده 2 تهران
با سلام و احترام
این جانب خوانده پرونده کلاسه بایگانی11111 موضوع مطالبه مهریه عندالاستطاعه توسط همسرم، موارد زیر را در دفاع از دعوای مطروحه به استحضار می رسانم.
هر چند بنده پرداخت تعداد 1000 سکه بهار آزادی را به عنوان مهریه همسرم در صورت استطاعت تعهد نموده ام، اما با توجه به فوت پدرم و به جا ماندن میراث وی، استحضار دارید که با قبول ترکه متوفی، پرداخت بدهی های وی نیز به عهده ورثه قرار می گیرد.
پدر مرحوم این جانب دارای کارخانه تولید مواد شیمیایی بوده که به دلیل فشار وارده تحریم ها، در حالت ورشکستگی قرار داشته است و میراث به جا مانده وی تکافوی بدهی های شرکت را نمی دهد.
در صورت عدم قبول دفاعیات بنده، خواهشمندم با ارجاع موضوع به کارشناس رسمی دادگستری در رشته حسابرسی، مشخص فرمایید که بنده توان پرداخت مهریه همسرم را ندارم و همسرم به اشتباه این جانب را دارای استطاعت پرداخت حدود یک میلیارد تومان می داند.
مراتب جهت صدور دستور به حضور اعلام می گردد.
با احترام مجدد- خوانده
مهریه میتواند هم عندالمطالبه باشد و هم عندالاستطاعه،اضافه شدن دو شرط در دفترچه‌های نكاح باعث ایجاد تعادل میشود.
با یک نگاه مثبت به موضوع اضافه شدن دو قید عندالمطالبه و عندالاستطاعه در دفترچه‌های نكاحیه، می توان پیشنهاد داد كه خانواده‌ها مقدار خاصی از مهریه را كه زوج توان پرداخت آن را دارد به صورت عندالمطالبه تنظیم كنند و مابقی را به صورت عندالاستطاعه.از جمله مزایای قراردادن مقداری از مهریه تحت عنوان عند المطالبه و مقداری عند الاستطاعه ایجاد تعادل در این خصوص است به این صورت که هم خانم به طور كلی از مهریه ساقط نمی‌شود و هم در مواردی كه مرد قادر به پرداخت مهریه نیست اما به دلیل شرایط اجتماعی مهریه ثبت شده، فقط جنبه‌ی صوری پیدا می‌كند و باعث نمی‌شود این توقع و انتظار ایجاد شود كه زن هر زمان خواست بتواند مهریه را مطالبه كند و با توسل به آن مرد را به زندان بفرستد زیرا اغلب این اقدامات باعث تزلزل بنیان خانواده میشود.
اگر بخشی از مهریه عندالمطالبه و بخشی عندالاستطاعه باشد دیگر مشكلی وجود ندارد و تصمیمات فوق قابل اعمال است. اگر شرایط خاصی هم مدنظر است باید پرداخت مهریه را تضمینی كنند كه شرط هم اشكالی ندارد و میشود به عنوان یك شرط الحاقی در صفحه دفترچه كه برای شروط خاص توافقی است، ثبت شود كه برای پرداخت مقداری از مهریه ضمانت می‌كند.
آنچه در بین مردم در این خصوص مشهور بود عندالمطالبه بودن است یعنی این‌كه در عقدنامه‌های قبلی این وصف آمده بود كه مهریه تا این میزان بین زوجین تعیین شده است و زوجه هر زمانی كه بخواهد میتواند آن را از همسر خود مطالبه كند و شوهر مكلف به پرداخت است.این مساله باعث شد كه این ذهنیت برای مردم پدید آید كه فقط عندالمطالبه بودن بحث مهریه است در حالی كه در متون فقهی و در قانون برای مهریه هم وصف عندالمطالبه بودن وجود دارد و هم وصف عندالاستطاعه بودن و یا ممكن است هر دو آنها باشد یعنی ممكن است زن و شوهر توافق كنند كه بخشی از مهریه عندالامطالبه باشد و بخشی از آن عندالاستطاعه.
تحلیل شرایط قانونی مهریه عندالاستطاعه
مهریه عندالاستطاعه مهریه ای است که در صورت استطاعت مرد پرداخت خواهد شد. همانطور که گفته شد گاهی با تعیین مهریه های سنگین و خارج از توان پرداخت مرد باعث می شود که مطالبه مهریه توسط زن دچار مشکلاتی مانند زندانی شدن مرد می شود از این رو در کنار مهریه عندالمطالبه مهریه عندالاستطاعه مطرح شده است. در این نوع از مطالبه شرط طلب مهریه تمکن مالی مرد و اموال مرد است. چنانچه زن خواهان دریافت مهریه خود باشد باید لیستی از اموال و املاک مرد را به دادگاه یا اداره ثبت برای ثبت اجرای تحویل دهد و تمکن مالی شوهرش را به مراجع قانونی اثبات کند تا مهریه وی از زوج مطالبه شود. اگر مرد ثابت کند استطاعت مالی ندارد باید برای اعسار خود شاهدینی را به مراجع ذی ربط برده و همچنین ثابت کند که ملک یا مال او برای امرار معاش و زندگی لازم است. شاید در ظاهر امر چنین به نظر برسد که این نوع از دریافت مهریه به ضرر خانم ها و به نفع آقایان است. اما در واقع چنین نیست و مطالبه و تعیین مهریه را واقعی تر خواهد کرد. زیرا پرداخت مهریه های سنگین شاید تا آخر عمر طول بکشد و مرد هرگز نتواند چنین مهریه ای را پرداخت نماید.
مهریه زن اگرچه حق قانونی و شرعی آنان است اما چه مهریه کم یا زیاد باشد زنان کمتر به حق خود می رسند و متاسفانه هنوز در قانون اساسی ایران جای خالی مواد و تبصره هایی که تحقق مطالبه مهریه توسط زن را واقعی کند احساس می شود اما شاید هدف از مطرح کردن مهریه به شرط توان و استطاعت مالی این باشد که کمتر مردان به خاطر مهریه زندانی شوند.
رای وحدت رویه مهریه عندالاستطاعه:
رأي وحدت رويه شماره 708 هيأت عمومي ديوان عالي كشور در خصوص تقسيط مهريه مسقط حق حبس زوجه نيست
الف: مقدمه
جلسه هيأت عمومي ديوان‌عالي كشور در مورد پرونده رديف 87 /3 وحدت رويه، رأس ساعت 10 بامداد روز سه شنبه مورخ 22 /5 /1387 به رياست حضرت آيت الله مفيد رييس ديوان عالي كشور و با حضور حضرت آيت الله دري نجف آبادي دادستان كل كشور و شركت اعضاي شعب مختلف ديوان عالي كشور در سالن اجتماعات دادگستري تشكيل و پس از تلاوت آياتي از كلام الله مجيد و قرائت گزارش پرونده و طرح و بررسي نظريات مختلف اعضاي شركت كننده در خصوص مورد و استماع نظريه جناب آقاي دادستان كل كشور كه به ترتيب ذيل منعكس مي گردد، به صدور رأي وحدت رويه قضايي شماره 708 – 22 /5 /1387 منتهي گرديد.
ب: گزارش پرونده
احتراماً معروض مي دارد: بر اساس گزارش 43028 – 12 /12 /1386 رييس كل محترم حوزه قضايي استان اصفهان، از شعب ششم و نوزدهم دادگاه هاي تجديدنظر اين استان به موجب دادنامه هاي 1370 – 13 /8 /1386 پرونده كلاسه 86 /1220 و 75 – 4 /9 /1386 پرونده كلاسه 105-86، در استنباط از ماده 1085 قانون مدني آراء مختلف صادر گرديده است كه خلاصه جريان امر ذيلاً منعكس مي گردد.
1- طبق محتويات پرونده كلاسه 86 – 1220 شعبه ششم دادگاه تجديدنظر استان اصفهان، آقاي بهنام توسلي فرزند عباس به طرفيت خانم الهه بابايي دارگـاني فرزند نورالله به خواسته الزام به تمكين و ادامه زندگي مشترك اقامه دعوي نموده، كه موضوع در شعبه بيستم دادگاه عمومي حقوقي اصفهان به شرح ذيل به صدور دادنامه 860997035200021 – 27 /5 /1386 منتهي گرديده است:
«… با عنايت به اينكه زوجه صراحتاً تمكين خود را منوط به دريافت كل مهريه نموده و به حق حبس استناد نموده است، نظر به اينكه نامبرده مهريه را مطالبه نموده و با احراز اعسار خواهان از پرداخت يكجاي مهريه، حكم به تقسيط صادرشده و خواهان در حال پرداخت اقساط است و حسب استعلام از اجراي احكام، خوانده نسبت به وصول اقساط اقدام نموده است، لذا تمسّك به حق حبس و اناطه تمكين به دريافت كل مهريه با وضعيت اعسار خواهان از پرداخت يك جاي مهريه، كه مدت ها طول خواهد كشيد، عملاً موجب حرج براي زوج خواهد بود. نظر به اينكه حكم موضوع منوط نمودن تمكين، وصول مهريه در چنين حالتي اعسار خواهان و صدور حكم تقسيط به وسيله دادگاه در قانون مدني مبهم مي باشد، لذا به استناد اصل 167 قانون اساسي و با توجه به فتاواي مراجع عظام تقليد از جمله حضرات آيات محمدتقي بهجت، ناصر مكارم شيرازي، سيد عبدالكريم موسوي اردبيلي، حسين نوري همداني، در اين مورد حق حبس ساقط مي گردد، لذا دادگاه دعوي خواهان را وارد دانسته، حكم به الزام خوانده به تمكين از زوج صادر و اعلام مي گردد.»
اين رأي در شعبه ششم تجديدنظر استان به موجب دادنامه – 13 /8 /1386 به لحاظ اينكه با صدور حكم اعسار و تعيين اقساط براي پرداخت مهريه، زوج بايد فقط اقساط معينه را پرداخت نمايد و مهريه صرفاً نسبت به همان مقدار حال و مابقي مؤجل است و با وصف تقسيط مهريه شرط مذكور در قسمت اخير ماده 1085 محقق نمي شود و زوجه نمي تواند از حق حبس موضوع ماده مذكور استفاده نمايد، مورد تأييد قرار گرفته است.مهریه عندالاستطاعه چیست
در شرایطی که مرد توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد ابتدا درخواست خود را به دادگاه تقدیم کرده و پس از بررسی شدن اموال مرد توسط بازرسان دادگاه و اثبات عدم توانایی مالی مرد برای پرداخت مهریه مهریه تقسیط میشود.چگونه مهریه عندالاستطاعه را بگیریم
اولین قدم در گرفتن مهریه از نوع عندالاستطاعه ارسال درخواست به دادگاه خانواده می باشد.چجوری مهریه عندالاستطاعه بعد مرگ شوهر بگیریم
مهریه زن پس از مرگ شوهر، هم در عقد دائم و هم در عقد موقت قابل مطالبه است و از این جهت با هم تفاوتی ندارند و تنها تفاوت آن ها در این است که اگر عقد موقت به ثبت رسمی نرسیده باشدامکان مطالبه آن از راه اجرای ثبت وجود نخواهد داشت.
در بخشنامه جدید در خصوص مهریه باید گفت که در عقد نکاح و در مورد مهریه اصل بر دین زوج نسبت به زوجه در مهریه و عند المطالبه بودن آن است و در صورت مطالبه مهریه باید زوج اقدام به پرداخت آن کند در غیر این صورت با بی اعتنایی به پرداخت و یا نداشتن دلایل کافی به زندان می رود و مرد باید درخواست حکم اعسار کند و تحویل دادگاه دهد و عدم توانایی زوج برای پرداخت مهریه از جانب دادگاه ثابت شود.
در این حالت بسیاری از مردها برای جلوگیری از انتقال اموال آنها به زوجه و دادن مهریه به آنها سعی در انتقال اموال و یا مخفی کردن اموال می کند که زن باید در این شرایط توانایی مالی مرد برای پرداخت مهریه را ثابت کند تا امکان پرداخت مهریه وجود داشته باشد.
دخالت سازمان ثبت اسناد و املاک در امر قانون‌گذاری
طبق اصل 71 قانون اساسی، قانون‌گذاری و وضع قوانین در عموم مسائل در حدود مقرر در قانون اساسی در صلاحیت مجلس شورای اسلامی (قوه مقننه) بوده و سایر مراجع مجاز به تفنین در این باره نمی‌باشند.
با وجود صراحت مذکور در اصل فوق و تجویز توافق و درج شروط ضمن عقد نکاح در عقدنامه طبق مواد 10 و 1119 قانون مدنی و اصول کلی حقوقی- بخشنامه مزبور میتواند به نوعی قانون‌گذاری جهت تعیین حقوق شرعی و قانونی زنان و دخالت در امر تقنینی کشور تلقی گردد، ضمن آنکه بخشنامه فوق برخلاف «اصل تحکیم و پاسداشت خانواده‌ها و حرمت و حقوق زنان» بوده و نوعاً مغایر با اهداف مذکور در اصل 21 قانون اساسی در جهت احیای حقوق مادی و معنوی آنها تلقی می‌گردد.
